Seiza (座) là một cách ngồi trang trọng trên một tấm thảm trong tư thế quỳ, giữ thẳng lưng và nâng mông trên gót chân. Seiza có thể không thoải mái, nếu không muốn nói là có thể gây đau đớn, ngay cả đối với người Nhật, vậy tại sao họ vẫn làm như vậy?

Đây là một tư thế khó duy trì nếu bạn không quen với nó, bởi vì áp lực liên tục có thể sẽ khiến chân bạn tê đi. Nhiều ngôi nhà ngày nay theo phong cách phương Tây, thậm chí không có thảm tatami và ngày càng nhiều thanh niên Nhật Bản ngày nay cảm thấy khó khăn khi ngồi đúng cách trên thảm.

Theo truyền thống, người Nhật ngồi trực tiếp trên chiếu hoặc đệm trong nhà của họ. Nhưng ngày nay nhiều loại bàn ghế đã hạn chế phần nào việc ngồi quỳ. Tuy nhiên, kiểu ngồi truyền thống này vẫn là một phần của các tình huống khác nhau như trà đạo và võ thuật như judo, kendo, karate, v.v.

Ngoài ra, vẫn còn nhiều nhà hàng vẫn giữ truyền thống Seiza, vì vậy nếu bạn đến Nhật Bản, chắc chắn bạn sẽ phải đối mặt với tình huống bạn cần ngồi ở vị trí Seiza trên đệm Nhật Bản, hoặc zabuton (布 団).

 

Zabuton – đệm Nhật Bản

Zabuton có thể trông giống như những chiếc đệm thông thường, nhưng có một số lưu ý đặc biệt liên quan đến việc ngồi trên chúng. Vì vậy, chính xác việc này được thực hiện thế nào?

Zabuton thường ngồi trong phòng tiếp tân kiểu Nhật để chào đón khách. Tuy nhiên, bạn không nên ngồi xuống mà không nhận được sự cho phép của chủ nhà. Sau khi chủ nhà của bạn nói "Dozo" ("Xin mời"), bạn có thể ngồi xuống.

Đầu tiên đi đến bên trái tấm đệm của bạn. Cúi xuống, đặt tay xuống sàn và sau đó trượt lên đệm. Hạ thấp đầu gối của bạn và sau đó ngồi trên gót chân của bạn. Nếu bạn không thể đứng ở phía bên trái vì cách bố trí của căn phòng, hãy tiếp cận đệm phía sau.

 

 

Nếu bạn muốn đứng dậy, hãy chắc chắn rằng bạn không đứng trên đệm zabuton. Cách làm đúng trước tiên là trượt sang trái (hoặc sau) của đệm bằng tay và đầu gối của bạn, sau đó đứng lên và đứng thẳng.

Tránh bước trực tiếp vào zabuton, mặc dù mu bàn chân của bạn có thể chạm vào nó, giống như hai bên bàn chân của bạn nếu bạn bắt chéo chân, không bao giờ bước lên zabuton bằng lòng bàn chân. Bàn chân của bạn có thể làm hỏng vải của đệm - và ngoài ra, điều này có thể được coi là đặc biệt thiếu tôn trọng với chủ nhà của bạn!

Thông thường, chủ nhà của bạn có thể đề nghị bạn ngồi thoải mái hơn, họ sẽ nói điều gì đó như "Raku ni shite" ("Bình tĩnh" hoặc "Thư giãn"). Tư thế "thư giãn" điển hình cho nam giới là ngồi khoanh chân Agura (胡坐) trong khi đối với phụ nữ, đó là nghiêng một bên Yoko-zuwari (座).

 

Một số ly do để người Nhật luyện tập Seiza

 

1. Hình thức

Một trong những lý do đơn giản là hình thức và là để bảo tồn văn hóa truyền thống Nhật Bản. Trên thực tế, trong nhiều tình huống, thực hiện bất kỳ tư thế nào khác ngoài seiza sẽ bị coi là thiếu tôn trọng hoặc thô lỗ.

Từ "seiza" có nghĩa là "ngồi chính xác" và được duy trì từ thế kỷ thứ mười bốn, khi việc sử dụng thảm chiếu trở thành một phần của kiến ​​trúc Nhật Bản. Seiza cũng phản ánh kỷ luật có phần cứng nhắc của tầng lớp chiến binh cầm quyền thời bấy giờ.

 

2. Khiêm tốn

Điều quan trọng cần nhớ là ngồi theo cách này, đặc biệt là trong võ đường và đền chùa, hay trong một lớp Ikebana (nghệ thuật cắm hoa), không có nghĩa chỉ là sự lịch sự, mà là sự tôn trọng và tận tâm. Đó là một cách khiêm tốn để ngồi xuống và mọi người có thể thực hành khiêm tốn.

Mặc dù nó là một hành vi được sử dụng để đánh giá sự tinh tế, seiza ban đầu được thực hiện trong thời đại Samurai để thể hiện sự tôn trọng và tôn vinh những người đang ngồi với bạn.

 

3. Kỷ luật

Seiza đòi hỏi kỷ luật, một phẩm chất được đánh giá cao ở Nhật Bản. Đầu gối thường được giữ gần nhau, mông ngồi lên phần gót chân. Thực sự có thể gây ra một sự khó chịu rất lớn tùy thuộc vào khoảng thời gian chúng ta thực hành Seiza.

Lưng phải thẳng nhưng không cứng, trong khi tay có thể đặt trên đùi. Tất nhiên, như trong bất kỳ kỷ luật, điều này đòi hỏi phải thực hành. Hãy nhớ rằng việc seiza không thực sự thoải mái, nhưng việc kiên trì luyện tập sẽ giúp bạn thực hành dễ dàng hơn.

 

4. Rèn luyện bản thân

Mặc dù seiza không hoàn toàn "thoải mái", nhưng đó không cản trở mọi người thực hành seiza! Tất cả người Nhật (những người được học seiza sớm), khi họ bị buộc phải ngồi như sẽ tìm cách giảm bớt sự khó chịu.

Trên thực tế, tìm ra những cách tinh tế để giảm bớt phiền toái là điều cần thiết khi ngồi Seiza. Để giữ cho đôi chân của bạn không tê đi, hãy nhúc nhích ngón chân, ít thôi cũng được. Những thay đổi nhỏ về vị trí, ngón chân ngọ nguậy, nâng mông chỉ cao một hoặc hai inch giúp giảm bớt sự khó chịu và đau đớn.

Một cách khác là di chuyển đầu gối hoặc bàn chân của bạn để giữ vị trí của bạn trên mặt đất, nhưng giảm áp lực khỏi bàn chân và đầu gối của bạn. Hãy nhớ rằng người Nhật hiểu những khó khăn của người nước ngoài trong việc luyện tập seiza, vì vậy đừng buồn nếu bạn không thể thực hiện như ý nhé.

 

5. Tôn trọng chủ nhà

 

Trong trường học hay ở nhà riêng, seiza có rất nhiều ý nghĩa. Tránh hướng chân về phía chủ nhà hoặc giáo viên, v.v., hoặc ngồi quay lưng về phía họ, cả hai đều coi là rất thô lỗ. Và đối với phụ nữ có kimono, ngồi seiza tránh được những tình huống xấu hổ mà việc bắt chéo chân có thể gây ra.

 

6. Lý do văn hóa

Seiza rất có mặt trong các sự kiện văn hóa truyền thống như trà đạo, shodo (thư pháp Nhật Bản) và ikebana (nghệ thuật cắm hoa), cũng như trong các nhà hàng kaiseki truyền thống hoặc đối với maiko và geisha . Lưu ý rằng phụ nữ giữ đầu gối sát nhau, thường đặt tay khiêm tốn lên đùi.

 

7. Võ thuật

Các seiza cũng hiện diện trong các môn võ như kendō, aikidō và iaido…và đây là lý do chính trong việc seiza có một số khác biệt ở đàn ông. Họ thường giữ khoảng cách giữa hai đầu gối lớn hơn phụ nữ, lòng bàn tay thường úp xuống và đặt trên đầu gối.

Các học viên Iaido chuyển từ seiza, qua "kiza" (座), là cách nhanh nhất để thay đổi từ tư thế nghỉ sang việc rút kiếm và vào tư thế chiến đấu.

 

8. Trong một số tình huống khác

Có nhiều tình huống đòi hỏi chúng ta phải ngồi theo kiểu seiza, hoặc nhiều nơi khiến chúng ta vô thức làm như vậy. Nhiều nhà hát truyền thống và đấu trường sumo có những nơi đặc biệt dành cho những người ngồi seiza. 

Không có gì đáng ngạc nhiên, cả tu sĩ Phật giáo và Shinto có thể vẫn ở vị trí seiza trong thời gian dài, mặc dù ghế hoặc băng ghế thường được chuẩn bị sẵn cho những người tham dự các nghi thức tang lễ và tưởng niệm.

 

Kết luận

Ngồi ở vị trí Seiza vẫn là một nét văn hóa quan trọng đối với người dân Nhật Bản. Nếu bạn ở Nhật Bản, rất có thể bạn sẽ phải ngồi ở vị trí đó một ngày nào đó. Một số người thực hành dễ dàng trong khi những người khác có thể gặp khó khăn lớn, nhưng nhìn chung nó không khó như nhiều người nghĩ.

Đó là một kinh nghiệm văn hóa đáng để trải nghiệm. Nhưng điều quan trọng cần nhớ là bạn không cần phải chịu đựng một cách khắt khe. Trên hết, hãy thư giãn, tận hưởng thời gian ở Nhật Bản và trải nghiệm văn hóa độc đáo ở đó.